У 2020 годзе Белстат перастаў публікаваць інфармацыю пра дэмаграфію ў Беларусі. «Люстэрка» з дапамогай BELPOL атрымала непублічныя справаздачы Міністэрства аховы здароўя за некалькі гадоў. Мы знайшлі ў іх звесткі пра колькасць народжаных дзяцей, якіх афіцыйныя асобы не раскрывалі дагэтуль. Гэтыя лічбы дазваляюць паўней убачыць, што адбываецца з нараджальнасцю ў нашай краіне.
Штогод — антырэкорд
З атрыманых «Люстэркам» звестак Мінздароўя вынікае, што нараджальнасць у Беларусі прыкметна падала некалькі гадоў запар. У 2020 годзе ў краіне на свет з’явіліся 82 022 дзіцяці (і гэта на 6,4% менш, чым за год да таго), у 2021-м — 76 151 дзіця (мінус 7,2%), у 2022 годзе — 67 396 дзяцей (яшчэ мінус 11,5%).
У самай свежай справаздачы Мінздароўя — за 2023 год — не агучаная колькасць народжаных немаўлятаў, аднак ёсць колькасць родаў — 64 089 (і гэты паказчык на 8% меншы за леташні). Відавочна, што гэтая лічба не супадае з колькасцю дзяцей, якія з’явіліся на свет: часам нараджаюцца двайняты і трайняты, дзіця таксама можа нарадзіцца мёртвым.
Прыблізныя звесткі пра тое, колькі дзяцей нарадзілася ў Беларусі ў 2023 годзе, раскрывала Міністэрства юстыцыі, якое паведаміла, што органы ЗАГС зарэгістравалі больш за 65 тысяч нованароджаных.
З улікам гэтых звестак дынаміка колькасці народжаных дзяцей у Беларусі выглядае так.
Колькасць нараджэнняў (2012−2023)
А ў шырэйшай перспектыве — так.
Колькасць нараджэнняў (1990−2023)
Звесткі пра колькасць народжаных дзяцей дазваляюць падлічыць колькасць народжаных на 1000 чалавек насельніцтва. Значэнні да 2018-га ўключна публікаваў Белстат, паказчыкі за 2020, 2021 і 2022 гады ёсць у справаздачах Мінздароўя. Паказчыкі за 2019 і 2023 гады «Люстэрка» вылічыла на аснове сярэднегадавой колькасці насельніцтва і колькасці нараджэнняў.
Паказчык нараджальнасці (2012−2023)
Паказчык нараджальнасці (1990−2023)
Атрыманыя звесткі паказваюць, што пачынаючы з 2021 года колькасць народжаных дзяцей і паказчык нараджальнасці станавіліся рэкордна нізкімі за ўсю гісторыю статыстычнай справаздачнасці ў Беларусі — з 1950-га года.
Што здарылася з афіцыйнай статыстыкай?
Нагадаем, інфармацыю пра нараджальнасць і смяротнасць Белстат апошні раз абнаўляў у траўні 2020 года. З таго часу арганізацыя перастала публікаваць гэтыя звесткі (і не толькі іх).
Апошні «Дэмаграфічны штогоднік» ведамства выпусціла па выніках 2019 года. Пасля гэтага Белстат рэулярна абнаўляў інфармацыю пра насельніцтва Беларусі ў цэлым, выпускаў штогадовыя зборнікі з мноствам паказчыкаў. Але колькасці народжаных і памерлых там не агучвалі, як і паказчыкаў міграцыі.
Журналіст «Люстэрка» ў студзені 2022 года як грамадзянін звяртаўся ў статыстычнае ведамства з пытаннем пра звесткі па нараджальнасці і смяротнасці за 2020 год. Нам тады адказалі, што гэтыя звесткі «ў працэсе распрацоўкі». Акрамя таго падкрэслілі, што ў сваёй працы арганізацыя «кіруецца прынцыпам прафесійнай незалежнасці, самастойна прымае рашэнні што да вызначэння тэрмінаў выпуску і зместу афіцыйнай статыстычнай інфармацыі».
Са статыстыкі ААН у сярэдзіне 2020-га стала вядома, што смяротнасць па выніках першага паўгоддзя пабіла пяцігадовы рэкорд — 66,9 тысячы памерлых — у той час як цягам чатырох гадоў да гэтага паказчык не перавышаў 62,5 тысячы смерцяў. З тых самых звестак вынікала, што ў чэрвені 2020-га колькасць смерцяў на 3753 выпадкі перавысіла паказчык за той жа месяц 2019 года. Пасля таго як беларускія медыя звярнулі ўвагу на гэтую статыстыку, у базе дадзеных ААН паказчыкі па нашай краіне таксама перасталі абнаўляцца.
Чытайце таксама
